zatrudnienie ON
Gazeta Prawna – Jak kraje UE wspierają zatrudnianie osób niepełnosprawnych?
Artykuł opublikowany w serwisie Gazety Prawnej
Obowiązek zatrudniania osób niepełnosprawnych przy przekroczeniu określonego poziomu zatrudnienia, dopłaty do pensji, ulgi podatkowe oraz system szkoleń przygotowujących do podjęcia pracy – kraje UE na wiele sposobów wspierają zatrudnianie osób niepełnosprawnych.
Polska
Od drugiego kwartału 2014 roku zarówno firmy z rynku otwartego, jak i Zakłady Pracy Chronionej otrzymują wsparcie finansowe z tytułu zatrudniania pracowników z orzeczeniami o niepełnosprawności na takich samych zasadach. Pracodawca przelewa pensję na konto takiego pracownika i następnie otrzymuje przelew z PFRON, przy czym wielkość wsparcia zależy od stopnia i rodzaju niepełnosprawności pracownika. Wyższe dofinansowanie otrzymają pracodawcy zatrudniający pracowników z grupy schorzeń specjalnych, czyli m.in. z dyskunkcją wzroku czy schizofrenią. Jeśli pracownik charakteryzuje się lekkim stopniem niepełnosprawności, wówczas firma otrzymuje 450 zł (w przypadku schorzenia specjalnego – 1 050 zł). Jeśli pracownik ma umiarkowany stopień – wówczas firma otrzymuje 1 125 zł (1 725 zł). Kwota dofinansowania dla pracownika o znacznym stopniu niepełnosprawności wynosi 1 800 zł (2 400 zł).
Niemcy
Głównym finansującym wsparcie dla osób niepełnosprawnych na rynku pracy jest Federalna Agencja Pracy. Dodatkowe wsparcie oferują także instytucje ubezpieczeniowe, rehabilitacyjne, agencje integracji i pomocy społecznej. Osoba niepełnosprawna w Niemczech otrzymuje przez 24 miesiące wsparcie szkoleniowe przygotowujące do wykonywania pracy. Jeśli dana osoba objęta jest programem zatrudnienia wspomaganego, wówczas przez okres trzech lat korzysta z osobistego trenera pracy. Zatrudnienie wspomagane skierowane jest do ludzi młodych, którzy nie są w stanie ukończyć przygotowania zawodowego w normalnym trybie, ale są uznane za osoby zdolne do pracy w warunkach chronionych (w Polsce nazywa się to Zakładami Pracy Chronionej).
Niepełnosprawni mają prawnie zapewniony preferencyjny dostęp do ofert pracy, specjalne ulgi podatkowe oraz elastyczny czas pracy. Mogą także łączyć pobieranie renty i zasiłków z pracą w niepełnym wymiarze czasu.
Każda firma, która zatrudnia minimum 16 pracowników, jest zobligowana do zachowania proporcji 1:16, czyli zatrudnienia przynajmniej jednej osoby niepełnosprawnej na każde 16 osób w firmie. Za nie zachowanie tej proporcji firmie grozi grzywna.
Niemieckie firmy zatrudniające niepełnosprawnych mogą liczyć na dofinansowanie ich pensji oraz dofinansowanie adaptacji stanowiska pracy do szczególnych potrzeb takiego pracownika. Kiedy jednak firma chce zwolnić niepełnosprawnego pracownika musi powiadomić o tym agencję zatrudnienia, które zazwyczaj podejmuje próbę zachowania dla niepełnosprawnego miejsca pracy.
Wielka Brytania
Programy wspierania zatrudnienia niepełnosprawnych są rozproszone i realizowane przez wiele instytucji rządowych i organizacji pozarządowych. Zatrudnianie i zwalnianie pracowników niepełnosprawnych podlega takim samym zasadom, jak pozostałych pracowników, choć z zachowaniem prawa antydyskryminacyjnego.
Rządowym programem skierowanym do osób niepełnosprawnych jest „Work Choice” – w jego ramach oferowane jest wsparcie szkoleniowe, mentorskie i coachingowe. W ramach tego programu beneficjent otrzymuje pomoc w poszukiwaniu pracy (do pół roku), pomoc w aklimatyzacji u nowego pracodawcy i utrzymaniu pracy (do 2 lat) oraz bezterminowe wsparcie doradcze w samodzielnym utrzymaniu pracy. Warunkiem udziału w tym programie jest m.in. zdolność do pracy minimum w wymiarze 16 godzin tygodniowo. Ze wsparcia „Work Choice” korzystać można także, jeśli jest się samozatrudnionym.
Francja
We Francji, podobnie jak m.in. w Polsce i Niemczech, obowiązuje system kwotowy – czyli obowiązek zatrudniania osób niepełnosprawnych w określonej proporcji do ogólnej liczby zatrudnionych. We Francji firma, któa zatrudnia minimum 20 osób, musi uzyskać wskaźnik 6 proc. zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Jeśli nie wypełnia tego obowiązku, zmuszona jest do dokonywania wpłat na rzecz funduszu, który finansuje wsparcie dla osób niepełnosprawnych na rynku pracy. Pracodawcy zatrudniający niepełnosprawnych mogą liczyć m.in. na ulgi podatkowe i dofinansowanie adaptacji miejsca pracy.
Z kolei francuski katalog zachęt do podjęcia pracy dla niepełnoprawnych zawiera m.in. transport do miejsca pracy, pomoc w zaopatrzeniu w niezbędne pomoce rehabilitacyjne, osobistą asystę w miejscu pracy oraz preferencyjny dostęp do ofert pracy od instytucji publicznych. Niepełnosprawny Francuz może także łączyć pobieranie renty z pracą w niepełnym wymiarze godzin.
Dania
W duńskim modelu wspierania zatrudnienia niepełnosprawnych kobiet i mężczyzn głównym źródłem wsparcia są lokalne biura pośrednictwa pracy działające w każdej gminie. Na poziomie gminy niepełnosprawny Duńczyk może liczyć na pomoc trenera pracy i doradcy, ale tylko wówczas, jeśli okaże się to potrzebne.
Niepełnosprawni mogą też liczyć na dopłaty do pensji – jeśli więc dany pracownik jest w stanie pracować tygodniowo przez 22 godziny ze względów zdrowotnych, wówczas władze gminy dopłacają mu do wynagrodzenia taką kwotę, aby pensja wynosiła tyle, ile otrzymywałby za pracę w pełnym wymiarze godzin. Pracę wolno łączyć z pobieraniem świadczeń przyznawanych z tytułu niepełnosprawności.
Zasady zatrudniania i zwalniania niepełnosprawnych Duńczyków są identyczne z tymi, jakie obowiązują także innych pracowników.
Włochy
Zarządzanie i realizacja wsparcia dla niepełnosprawnych Włochów odbywa się na poziomie regionów. Również w tym zakresie zaznacza się podział Włoch na prężniejszą pod względem oferty dla niepełnosprawnych Północ i oferujące znacznie mniej Południe.
Specyfiką włoską są bardzo silnie i dobrze rozwinięte spółdzielnie socjalne (wł. cooperativa sociale). Działają one na podstawie specjalnego prawa z 8 listopada 1991 r. (“Disciplina delle cooperative sociali”), które określa ich społeczne i gospodarcze cele, tj. reintegrację społeczną i zawodową członków oraz zaspokajanie potrzeb społeczności lokalnych, szczególnie w zakresie edukacji i usług zdrowotnych. Ruch spółdzielni socjalnych nabrał rozpędu w latach 70. ubiegłego wieku i dziś liczy ok. 7 tysięcy podmiotów zatrudniających ponad 200 tys. osób oraz kilka tysięcy wolontariuszy z obrotami rzędu kilku mld euro rocznie.
Włoscy przedsiębiorcy zatrudniający co najmniej 15 pracowników objęci są nakazem zatrudniania pracowników niepełnosprawnych (system proporcji jest złożony). Za niespełnienie tego wymogu grozi im kara pieniężna wpłacana do regionalnego funduszu. Pracodawca niepełnosprawnego Włocha lub Włoszki może liczyć na ulgi podatkowe, dofinansowanie adaptacji miejsca pracy i elastyczny system rozliczania czasu pracy.
Źródło: Gazeta Prawna, http://serwisy.gazetaprawna.pl/praca-i-kariera/artykuly/808559,jak-kraje-ue-wspieraja-zatrudnianie-osob-niepelnosprawnych.html
Prezentacja – Pracodawcy zatrudniający osoby niepełnosprawne
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej – Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych opublikowało interesującą prezentację dotyczącą Pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne.
W prezentacji tej poruszone są takie wątki, jak:
- Zasady wliczania do stanu zatrudnienia osób z niepełnosprawnością
- Wpłaty na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych
- Możliwość obniżenia wpłat na PFRON
- Klauzule społeczne
Materiał ten może okazać się pomocny wszystkim podmiotom chcącym podejmować kroki w kierunku zatrudnienia osób niepełnosprawnych, także w myśl założeń standardów CSR-D.
Uprawnienia pracownika niepełnosprawnego – prezentacja
Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych opublikowało kilka interesujących prezentacji po konferencjach poświęconych kwestii aktywizacji zawodowej osób z niepełnosprawnością.
Jedna z opublikowanych prezentacji dotyczyła kwestii uprawnień pracownika niepełnosprawnego.
Ponieważ nie każda osoba z niepełnosprawnością jest świadoma przysługujących jej praw, wynikających z faktu posiadania orzeczenia, udostępniam Państwu ten interesujący materiał. Prezentacja jest o tyle ciekawa, że odnosi się do zmian w przepisach o czasie pracy pracowników ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, po wyroku Trybunału Konstytucyjnego w tego sprawie. Można w niej znaleźć także kilka ciekawych przykładów tłumaczących jak stosować konkretne zapisy.
Zapraszam do lektury
Michał Mazur
Sejm przywrócił skrócony czas pracy dla niepełnosprawnych
Jak informuje PAP Sejm uchwalił we wtorek ustawę przywracającą regułę, że osoby ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności pracują nie dłużej niż 7 godzin dziennie i 35 tygodniowo. Ustawa realizuje wyrok Trybunału Konstytucyjnego.
Za przyjęciem ustawy głosowało 429 posłów, jedna osoba była przeciwko, a dwie wstrzymały się od głosu.
Projekt ustawy został przygotowany przez rząd i trafił do Sejmu jako pilny, ponieważ 10 lipca mija termin, jaki TK dał na przygotowanie nowych przepisów.
W 2012 r. wydłużono czas pracy osoby niepełnosprawnej z 7 do 8 godzin dziennie. Pracownicy o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności mogli pracować w skróconych normach czasu pracy tylko na wniosek lekarza. TK w czerwcu 2013 r. zakwestionował przepis uzależniający stosowanie skróconego wymiaru czasu pracy od uzyskania zaświadczenia od lekarza.
Trybunał wskazał, że przepis ten jest sprzeczny z konstytucją m.in. dlatego, że nie przewiduje żadnej procedury odwoławczej w razie odmowy wystawienia zaświadczenia o konieczności zastosowania skróconej normy czasu pracy.
Ustawa realizuje ten wyrok i przywraca stan sprzed 2012 r., kiedy to siedmiogodzinny czas pracy dla osób ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności obowiązywał z mocy prawa, bez wymogu uzyskiwania zaświadczeń lekarskich.
Zgodnie z ustawą czas pracy osoby niepełnosprawnej w stopniu znacznym i umiarkowanym nie będzie mógł przekroczyć 7 godzin na dobę i 35 godzin w tygodniu.
Podobny do rządowego projekt nowelizacji ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych przygotował też Senat i w maju skierował go do Sejmu.
Projekt został przygotowany przez senacką komisję ustawodawczą. Tak samo jak rządowy ma na celu dostosowanie prawa do wyroku TK i przywraca rozwiązanie sprzed 2012 r., przewidujące, że osoba ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności korzysta ze skróconego wymiaru czasu pracy z mocy prawa (7 godz. na dobę i 35 godz. tygodniowo).
Ponadto w projekcie senackim dodatkowo zapisano, że pracownik może wystąpić o zaświadczenie o zdolności do pracy w dłuższym wymiarze. Projekt ustawy wprowadza także możliwość odwołania się od orzeczenia lekarza – zarówno przez pracownika, jak i pracodawcę.
Rząd negatywnie zaopiniował senacki projekt, uznając, że zawiera on nadmierną regulację.
Źródło: Polska Agencja Prasowa
Zarządzanie Niepełnosprawnością w Miejscu Pracy – prezentacja po konferencji
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej – Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych opublikowało interesującą prezentację, która może okazać się przydatna w szczególności dla pracodawców zainteresowanych zatrudnianiem osób z niepełnosprawnością, więc także i tym, którzy chcą włączać kwestię niepełnosprawności do swoich strategii społecznej odpowiedzialności.
Prezentacja pt. “Zarządzanie Niepełnosprawnością w Miejscu Pracy” porusza zagadnienia dotyczące zatrudniania osób niepełnosprawnych, ich rekrutacji, dostosowania/przystosowania stanowiska pracy – wyjaśnienia o co chodzi w tych formach wsprarcia?, jak też racjonalnych usprawnień dla osób z niepełnosprawnością w miejscu pracy. Autorka prezentacji p. Alina Wójtowicz-Pomierna z Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych opisuje też doświadczenia Biura w zatrudnianiu osób z niepełnosprawnością.
Cała prezentacja dostępna jest tutaj
Sukces polskich starań na rzecz zatrudnienia osób niepełnosprawnych w państwach UE
Dobra wiadomość dla pracujących osób niepełnosprawnych. Komisja Europejska przyjęła właśnie nowe rozporządzenie, które będzie służyć tej grupie osób. To wspólny sukces działań polskiego rządu, dyplomacji i posłów do PE
Przedwczoraj Komisja Europejska przyjęła nowe rozporządzenie dotyczące wyłączeń grupowych w zakresie pomocy państwa. Zmienione przepisy mają stanowić element ambitnych reform w zakresie kontroli pomocy państwa, które będą służyć wzrostowi gospodarczemu. Jednym z elementów tych reform ma być zwiększenie elastyczności w zakresie udzielania przez państwa członkowskie UE pomocy państwa, bez obowiązku notyfikacji, przy spełnieniu określonych warunków. Rozporządzenie miało korzystnie wpływać na rozwój przedsiębiorstw i wzrost zatrudnienia oraz pomagać w przezwyciężaniu skutków kryzysu.
Pierwotna propozycja Komisji Europejskiej, przedstawiona kilka miesięcy temu, mogła mieć jednak bardzo negatywne skutki dla zatrudnienia osób niepełnosprawnych w Polsce.
W projekcie Komisji znalazł się bowiem zapis ustanawiający dopuszczalny próg pomocy państwa nie wymagającej notyfikacji na tak niskim poziomie, że wdrożenie tego pomysłu spowodowałoby ryzyko utraty miejsc pracy przez ok. 200 tysięcy osób niepełnosprawnych w naszym kraju. Dzięki interwencji strony polskiej, w tym prezydium Klubu PO-PSL, Komisja wprowadziła daleko idące zmiany do pierwotnego projektu.
Jestem zadowolony, że Komisja Europejska uwzględniła nasze postulaty – mówi europoseł Jan Kozłowski, członek Prezydium Klubu PO-PSL w Parlamencie Europejskim. – To dzięki wsparciu z budżetu państwa dla zatrudnienia tej grupy obywateli, od kilku lat obserwujemy znaczący wzrost aktywności zawodowej niepełnosprawnych. Projekt Komisji Europejskiej groził odwróceniem tego pozytywnego trendu. Co szósty obywatel UE to osoba niepełnosprawna. Należy dołożyć wszelkich starań, aby mogli oni w pełni wykorzystywać swój potencjał i przysługujące im prawa.
Źródło: http://www.jankozlowski.pl/aktualnosci/sukces-polskich-stara-na-rzecz-zatrudnienia-osob-niepelnosprawnych-w-unii
Komunikat Biura Pełnomocnika Rządu ds. Os. Niepełnosprawnych w sprawie zastępowania umów o pracę umowami cywilnymi
Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Os. Niepełnosprawnych w związku z sygnałami samych osób niepełnosprawnych wydało Komunikat, który dotyczy uświadomienia w szczególności pracodawcom, że nie są dozwolone praktyki zastępowania umów o pracę umowami cywilnoprawnymi. Trudno też nazwać taką praktykę działaniem społecznie odpowiedzialnym w stosunku do swojego własnego personelu.
Oto treść Komunikatu:
Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych otrzymuje sygnały, że pracodawcy zmieniając strukturę zatrudnienia osób zastępują zatrudnienie osób niepełnosprawnych w ramach stosunku pracy (np. na podstawie umowy o pracę) zatrudnieniem cywilnoprawnym (np. na podstawie umowy o dzieło, umowy zlecenia, czy umowy o współpracy).
Praktyki te są niedozwolone!
Zgodnie z art. 22 § 1 Kodeksu pracy przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Zatrudnienie w stosunku pracy podlega ochronie prawnej. Dlatego stosownie do art. 22 § 12 Kodeksu pracy nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy, określonych w art. 22 § 1 Kodeksu pracy.
Działanie takie rodzi dla pracodawcy ryzyko roszczeń i zwiększonych danin publicznych. Zgodnie z art. 22 § 11Kodeksu pracy zatrudnienie w warunkach określonych w art. 22 § 1 Kodeksu pracy jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy.
Oznacza to, m.in. że osoba świadcząca pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej lecz w warunkach takich jak określone w art. 22 § 1 Kodeksu pracy, ma do pracodawcy roszczenie np. o świadczenia właściwe dla pracy w ramach stosunku pracy (np. płatny urlop, płatne zwolnienia lekarskie, wynagrodzenie w wysokości jak ze stosunku pracy itd.).
Jednocześnie, świadczenia wypłacane na podstawie umów cywilnych, o których mowa w art. 22 § 11 lub § 12Kodeksu pracy podlegają oskładkowaniu składkami na ubezpieczenia społeczne oraz opodatkowaniu tak jak świadczenia wypłacane ze stosunku pracy. Ponadto w przypadku, gdy wspomniana praktyka prowadzi do zaniżenia: stanu zatrudnienia ogółem, od którego zależy podleganie obowiązkowi wpłat na PFRON, o których mowa w art. 21 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721, z późn. zm.) i zaniżenia wpłat na PFRON, lub do zaniżenia stanów zatrudnienia osób niepełnosprawnych niewliczanych np. do stanów zatrudnienia osób, o których mowa w art. 22 ust. 1 tej ustawy, to Prezes Zarządu PFRON może skorzystać z uprawnień wynikających z art. 199a Ordynacji podatkowej. Dokonując ustalenia treści czynności prawnej, uwzględnia zgodny zamiar stron i cel czynności, a nie tylko dosłowne brzmienie oświadczeń woli złożonych przez strony czynności. Jeżeli pod pozorem dokonania czynności prawnej dokonano innej czynności prawnej, skutki wywodzi się z tej ukrytej czynności prawnej. Jeżeli z dowodów zgromadzonych w toku postępowania, w szczególności zeznań strony (chyba że strona odmawia składania zeznań), wynikają wątpliwości co do istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, z którym związane są skutki podatkowe, organ podatkowy występuje do sądu powszechnego o ustalenie istnienia lub nieistnienia tego stosunku prawnego lub prawa.
Niezależnie od tego zgodnie z art. 281 pkt 1 Kodeksu pracy przewidziano odpowiedzialność wykroczeniową dla każdego, kto będąc pracodawcą lub działając w jego imieniu zawiera umowę cywilnoprawną w warunkach, w których zgodnie nz art. 22 § 1 Kodeksu pracy powinna być zawarta umowa o pracę. Czyn ten podlega karze grzywny do 30.000 zł.
Kiedy niepełnosprawny ma prawo pracować krócej?
Według zasad obowiązujących od stycznia 2012 roku osoba niepełnosprawna zaliczana do znacznego i umiarkowanego stopnia niepełnosprawności pracuje 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo, jeżeli posiada odpowiednie zaświadczenie wystawione przez lekarza Skróconą normę czasu pracy stosuje się od dnia przedstawienia pracodawcy zaświadczenia.
Krótszy czas pracy nie powoduje obniżenia wysokości wynagrodzenia niepełnosprawnego.
Jednak ustawa w takiej formie trafiła do Trybunału Konstytucyjnego. Zaskarżony został przepis, zgodnie z którym nie można było odwołać się od stanowiska lekarza co do niewystawienia zaświadczenia o celowości skróconej normy czasu pracy. W związku z wyrokiem Trybunału osobie ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności będzie przysługiwał skrócony czas pracy z mocy prawa. Nie będzie więc konieczności uzyskiwania przez pracownika osobnych zaświadczeń w tym zakresie. Zgodnie z wyrokiem Trybunału obecnie obowiązujący przepis utraci ważność 9 lipca 2014 roku.